سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه توده‌های سختی از مواد معدنی متبلور هستند که می‌توانند در کلیه‌های شما تشکیل شوند. این رسوبات سخت از مواد معدنی و نمک تشکیل شده‌اند و در داخل کلیه‌ها شکل می‌گیرند. سنگ کلیه می‌تواند هر بخشی از دستگاه ادراری شما را تحت‌تأثیر قرار دهد، از کلیه‌ها گرفته تا مثانه.

در صورت عدم درمان به موقع، سنگ‌های کلیه به سمت مجاری ادراری حرکت می‌کنند و باعث انسداد آن می‌شوند.

درد سنگ کلیه

درد سنگ کلیه معمولاً ناگهانی شروع می‌شود و می‌تواند بسیار شدید باشد. این نوع درد به دلیل حرکت سنگ‌ها در سیستم ادراری ایجاد می‌شود. در اکثر موارد، سنگ‌های کلیه از مواد زائد در ادرار تشکیل می‌شوند و می‌توانند از حجم یک دانه شن تا اندازه یک توپ گلف باشند:

علائم درد سنگ کلیه شامل موارد زیر می‌شوند:

درد حاد

معمولاً درد در پشت یا در یکی از طرفین پایین شکم شروع می شود و به سمت زیر شکم و ناحیه لگنی گسترش می‌یابد.

درد ممکن است به لگن، کمر یا قسمت پشتی پهلوی بالا منتقل شود.

درد موقع ادرار کردن

احساس درد یا سوزش شدید در هنگام ادرارکردن.

تغییر در ادرار

ادرار ممکن است تیره بشود یا خون در آن دیده شود

کاهش یا افزایش ادرار

حجم ادرار ممکن است کم یا زیاد شود.

تهوع و استفراغ

برخی از افراد ممکن است احساس تهوع و استفراغ کنند.

علل ابتلا به سنگ کلیه

متخصصان معتقدند اصلی‌ترین دلیل ابتلا به این عارضه، میزان ادرار روزانه کمتر از یک لیتر است. از همین‌رو افرادی که مشکل کلیوی دارند یا نوزادانی که به شکل نارس متولد می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند. با این حال، احتمال بروز این عارضه در افراد بین سنین ۲۰ تا ۵۰ سال بالاست. به طور کلی عوامل مختلفی که باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه می‌شوند، عبارت‌اند از:

• کم‌آبی بدن
• سابقه خانوادگی
• چاقی
• جنسیت (مردان بیش از زنان در خطر هستند)
• پرکاری تیروئید
• رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی نمک، گلوکز یا پروتئین
• مصرف داروهای ضد تشنج
• جراحی بای‌پس معده
• بیماری التهابی روده (جذب کلسیم را افزایش می‌دهند)

در صورتی که دچار درد کلیه هستید در اپلیکیشن مدافون میتوانید با اورولوژیست آنلاین مشورت کنید.

انواع سنگ کلیه

پنج نوع اصلی از انواع سنگ کلیه وجود دارد که هر کدام علت خاص خود را دارند. ممکن است بر اساس رژیم غذایی و سابقه خانوادگی، احتمال ابتلا به انواع خاصی از سنگ کلیه بیشتر باشد. در واقع سنگ‌های کلیه را می‌توان از چندین نوع کریستال ساخت. گاهی اوقات سنگ‌ها از یک نوع کریستال تشکیل شده‌اند، اما اغلب ترکیبی است. فراوان‌ترین نوع کریستال تعیین می‌کند که چه نوع سنگ کلیه‌ای دارید. اصلی‌ترین انواع سنگ کلیه شامل موارد زیر هستند:

· سنگ‌های کلسیمی

· سنگ‌های اوریک‌اسیدی

· استروئیتی

· سنگ‌های سیستئینی

· سنگ‌های اگزالات کلسیمی

سنگ‌های کلیه بر اساس شرایط فیزیکی و ژنتیکی هر فرد دارای انواع متفاوتی هستند.

علائم سنگ کلیه

عموما سنگ های کلیه کوچک، هیچ علائمی از خود بروز نمی دهند و حتی ممکن است تشخیص داده نشوند و در هنگام ادرار کردن بدون درد از بدن خارج شوند.

اما سنگ های کلیه بزرگتر می تواند علائمی مانند:

· درد شدید و متناوب در پهلو و پشت یا کشاله ران

· احساس درد در بیضه ها در برخی مردان

· تب و لرز

· تعریق زیاد

· ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای

· ادرار بدبو یا تیره

· تهوع و استفراغ

· وجود خون در ادرار

· عفونت ادراری

· درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن

علائم سنگ کلیه در زنان و مردان

در اغلب موارد علائم سنگ کلیه در زنان و مردان مشابه یکدیگر است. با این حال برخی مردان درد را با شدت بیشتری در پشت و پهلوی خود احساس می‌کنند که به سمت کشاله ران کشیده می‌شود. از دیگر علائم سنگ کلیه در مردان باید به وجود خون در ادرار و سوزش شدید هنگام ادرار اشاره کنیم. در مقابل زنان که اغلب به دلیل عفونت ادراری دچار سنگ‌های کلیه می‌شوند، علاوه بر تجربه درد شدید در پشت، شکم و پهلو، درد مبهم و تیزی در قسمت فرج احساس می‌کنند. از همین‌رو معمولا خانم‌ها این عارضه را با سایر بیماری‌های زنان اشتباه می‌گیرند.

روش تشخیص سنگ کلیه

بررسی های تشخیصی که معمولا برای سنگ کلیه انجام میشوند شامل موارد ذیل هستند:

آزمایش خون :

در آزمایش خون میزان کلسیم خون و اسید اوریک مورد بررسی قرار میگیرد .همچنین عملکرد کلیه با اندازه گیری اوره و کراتینین بررسی میشود. معمولا در افرادی که میانسال هستند و برای اولین بار دچار سنگ کلیه شده اند، آزمایش های بیشتر خون ضروری نیست ولی برای بیمارانی که مکررا در طی ده سال گذشته سنگ سازی کرده اند یا کودکان زیر ده سال که دچار سنگ کلیه شده اند، بررسی های خونی تکمیلی انجام میشود.

آزمایش ادرار:

معمولا در آزمایش ادرار بجز تشخیص خون ادراری ، بررسی سلولی و کشت ادرار بررسی ادرار 24 ساعته از نظر مواد معدنی که تشکیل دهنده سنگ هستند مثل کلسیم و اگزالات و اسید اوریک وسیترات ( که جزو مواد ممانعت کننده ازایجاد سنگ است ) انجام میشود تا با این آزمایش اختلالات متابولیک احتمالی که زمینه ساز تشکیل سنگ بوده اند مشخص شوند.

تصویر برداری:

معمولا در بیمارانی که دچار درد حاد شکمی شده اند انجام عکس ساده شکم و سونوگرافی ضروری است . اگر سنگ کلیه با اقدامات فوق مشاهده نشد ولی پزشک همچنان مشکوک به وجود سنگ در سیستم ادراری باشد با انجام سی تی اسکن اسپیرال که روش تشخیصی دقیق تری است حتی سنگهای ریز داخل حالب هم قابل تشخیص هستند . امروزه در بسیاری از مراکز تشخیصی جهت تشخیص سنگ سیستم ادراری سی تی اسکن جانشین عکس رنگی یا IVP شده است.

دفع سنگ کلیه

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های دفع سنگ‌های کلیه این است که به طور ناگهانی درد یا احساس ناراحتی مرتبط با آن قطع می‌شود. برخی افراد هنگام ادرار کردن می‌توانند شن‌ریزه‌هایی که همراه با ادرار دفع می‌شوند را با چشم ببینند. در صورت امکان بهتر است آن‌ها را جمع‌آوری کنید تا پس از بررسی‌های آزمایشگاهی، نوع سنگ کلیه شما مشخص شود. اگر همچنان در مورد دفع سنگ کلیه مشکوک هستید، از پزشک خود بخواهید تصویربرداری‌های مورد نیاز برای تایید دفع سنگ را انجام دهد.

بهترین روش های درمان سریع سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه بر اساس تشخیص پزشک انجام می‌شود. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی معمولاً سنگ کلیه را بر اساس اندازه، محل قرارداشتن سنگ، انواع سنگ کلیه و غیره درمان می‌کند. درمان سنگ کلیه می‌تواند شامل روش‌های خانگی، دفع سنگ کلیه با دم‌نوش‌ها و داروهای گیاهی و درمان‌های پزشکی باشد.

سنگ‌های کلیه می‌توانند با اندازه‌های بسیار کوچک شروع شوند؛ اما به‌تدریج رشد کرده و سایز آنها بزرگ‌تر شود. پس درمان یکی از مهم‌ترین اقدامات پس از تشخیص سنگ کلیه است.

درمان سنگ کلیه با روش های پزشکی

درصورتی‌که سنگ کلیه دردناک باشد و موجب ناراحتی فرد شود، بیمار بعد از مراجعه به اورولوژیست و انجام تست‌ها و بررسی‌های موردنیاز بهترین درمان پزشکی را دریافت می‌کند. ممکن است اندازه سنگ بسیار کوچک باشد و پزشک با ارائه یک سری درمان‌های روتین مانند مصرف زیاد آب و هیدراته ماندن به دفع سنگ کلیه کمک کند. در مواردی به بیمار داروی ضددرد هم داده می‌شود. سایر روش‌های پزشکی برای درمان از مصرف دارو برای دفع سنگ تا روش‌های تخصصی‌تر متفاوت است.

۱. قرص برای درمان سنگ کلیه

پزشک شما ممکن است برای درمان سریع درد سنگ کلیه دارویی برای دفع سنگ کلیه به شما بدهد. این نوع دارو که به‌عنوان مسدودکننده آلفا شناخته می‌شود، ماهیچه‌های حالب را شل می‌کند و به شما کمک می‌کند سنگ کلیه را سریع‌تر و با درد کمتری دفع کنید.

نمونه‌هایی از مسدودکننده‌های آلفا عبارت‌اند از تامسولوسین (Flomax ) و ترکیب دارویی دوتاستراید و تامسولوسین. شربت دفع سنگ کلیه هم شامل ترکیب منیزیم سیترات و پتاسیم سیترات است که می‌توان از آن به‌عنوان داروی درمان سنگ کلیه استفاده کرد. بااین‌حال سنگ‌های اسیداوریک معمولاً تنها نوع سنگ کلیه‌ای هستند که گاهی اوقات با کمک دارو قابل‌حل بوده و برای این منظور نمک‌های سیترات قلیایی یا بی‌کربنات سدیم و گاهی آلوپورینول در نظر گرفته می‌شود.

۲. نام آمپول دفع سنگ کلیه

برای درمان سنگ کلیه‌هایی که درد زیادی دارند و دفع آنها ممکن است برای بیمار بسیار دردناک و آزاردهنده باشد، از آمپول کترولاک استفاده می‌شود. این دارو یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی است که در دفع سنگ کلیه ممکن است از آن استفاده شود. بااین‌حال در صورت وجود مشکلات و بیماری های کلیه، باید در خصوص مصرف این دارو محتاط بود.

۳. سنگ شکنی

یکی از درمان‌های پزشکی برای درمان سنگ کلیه، روش سنگ‌شکنی غیرتهاجمی با موج شوک خارج بدنی است. در این روش پزشک می‌تواند از پیوند خارجی NIH سنگ‌شکنی موج شوک برای شکستن و خردکردن سنگ کلیه به قطعات کوچک استفاده کند. سپس قطعات کوچک‌تر سنگ کلیه از مجرای ادرار عبور می‌کنند. ممکن است که در این عمل سرپایی پزشک بیمار را بیهوش کند. در روش سنگ‌شکنی از امواج صوتی برای ایجاد ارتعاشات قوی استفاده می‌شود تا سنگ‌ها به قطعات ریزتر بشکنند. این روش حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و می‌تواند باعث درد متوسط شود.

برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم

دشمن سنگ کلیه آب است. نوشیدن ۶ تا هشت لیوان آب در روز می‌تواند به دفع سنگ کمک کند. بهترین راه‌کار برای درمان فوری سنگ‌ کلیه مراجعه به اورولوژیست است تا در صورت نیاز از روش‌های کم‌تهاجمی ESWL یا جراحی استفاده کند. با این حال اگر نمی‌توانید خود را سریع به پزشک برسانید، بهتر است به کمک راه‌کارهای خانگی، درد را موقتا تسکین دهید. درمان سنگ کلیه در منزل شامل مصرف موارد زیر می‌شوند:

• مایعات فراوان
• آب زغال اخته
• سرکه سیب
• ازگیل
• آبلیمو
• قهوه